Türk Meclisi

Anasayfa Görüşler Tartışmalar Haber & Yorum Temel Bilgiler Anketler Arama İletişim
Türk Meclisinde kayıtl?toplam kullanıc? 1831
Görüşlerde Yer alan toplam Makale sayıs? 10765
Açılan toplam Tartışma konusu sayıs? 236
Tartışma Panelindendeki toplam Mesaj Sayıs? 755
Toplam 798 Bilgi Makalesi ve toplam 2053 Haber bulunmaktadır.
Üye olmak istiyorum
Şifremi unuttum
Kullanıcı Sözleşmesi
Kullanıcı:
Şifre:
Okuyucularımıza Sunduğumuz Temel Bilgiler
KARA TEKİN
 

Geceyle başlar akın/Ordulaşır bağ, ekin

                                                          Doğrulur Karatekin/ Der: Benimdir buralar

                                                                                               Behçet Kemâl ÇAĞLAR

 

ÇANKIRI’NIN FATİHİ KARA TEKİN GAZİ

Prof. Dr. Necati DEMİR
 

Kara Tekin Gazi, yaklaşık dokuz yüz yıldır eşi ve gaza arkadaşı Meryem Hatun ile birlikte Çankırı Kalesi’nin içinde metfundur. Anadolu’yu Türk vatanı hâline getirenlerin öncülerindendir. Çankırı ilimizin sembolü ve manevî bekçisidir.

Osman Turan’a göre Kara Tekin Gazi, Selçuklulardan önce Anadolu’ya gelmiş, Karadeniz sahillerini fethetmiştir. Dolayısıyla onun Malazgirt Savaşı’ndan önce Hazar Denizi`nin güneyinden gelip Anadolu`ya yerleşen Türk boylarından olduğu kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.

 

Anadolu`da kaleme alınmış ilk Türkçe eserlerden olan Dânişmendnâme`ki bilgiler Çankırı ve Kara Tekin açısından kapsamlı ve çok önemlidir.Dânişmend-nâme’ye göre Dânişmedlilerden Artuhî`nin eşi Efrumiye bir savaş sırasında esir düşmüş ve Çankırı Kalesi`ne hapsedilmiştir. Artuhî,Efrumiye`yi kurtarmak için Mankuriyye (Çankırı)`ye gitmektedir. Yolda Hz.Peygamber tarafından Artuhî`ye yardım etmek için görevlendirilmiş Kara Tekin isimli biriyle karşılaşır. Bu şahsın babası, çok önceleri gelip Çankırı yöresine yerleşmiş bir Müslümandır. Artuhî ve Kara Tekin Çankırı yakınlarındaki Tamasun köyünde buluşurlar, birlikte yola düşüp akşam yakını Çankırı`ya ulaşırlar. Şehir halkı Dânişmedlilerin Çankırı Kalesi`ni fethetmek için hazırlık yaptığını duyup kaleye çekilmiştir.Artuhî ve Kara Tekin şehirde biraz dolaşırlar, bir kadın ve iki erkeğe rastlarlar. Erkekleri öldürürler. Kadın ise Hz. Peygamber tarafından Artuhî

ve Kara Tekin`e yardımla görevlendirilmiş Meryem Hatun`dur.

 

Meryem Hatun, onları yanına alıp hile ile kaleye sokar ve gece yarısı Efrumiye`ye ulaştırır. Üçü, Çankırı Kalesi’nde bulunan Efrumiye`yi ve diğer esir Müslümanları kurtarır. Kalenin deposundan silâhları alırlar. Kaleyi ateşe verirler, bir yandan da savaşmaya başlarlar. Kale beyi Emiran / Amiran başta olmak üzere çok kâfir öldürürler. Kaledeki kâfirlerden bir kısmı yangını söndürmeye uğraştıkları için gazilerin işi daha da kolaylaşır. Sonunda kâfirler teslim olur, yangın da söner.

 

Çankırı fethedildikten ve şehir sakinleştikten sonra Artuhî, Kara Tekin ile Meryem Hatun`u evlendirir. Kara Tekin`i kale beyi olarak Çankırı Kalesi`nde bırakır. Emiran / Amiran`ın sarayını da mescit hâline getirirler. Kalede imam, hatip, kâtip ve kadı görevlendirirler. Artuhî ve Efrumiye yanlarına yüz kişi ve ganimet mallarının bir kısmını alıp Niksar`a gitmek üzere yola çıkar.

 

Tarihî kaynaklar ile Dânişmend-name`deki bilgiler çok büyük oranda örtüşmektedir. Dolayısıyla Kara Tekin Gazi,Oğuzlardan önce Türkiye`ye gelip yerleşen Kıpçak Türklerinden olmalıdır. Nitekim Oğuzlar Tekin lâkabını çok ender kullanmaktadırlar. Tekin, daha çok Kıpçak, Karahanlı ve Uygur Türklerinin hükümdar ailelerinde kullanılan bir lâkaptır. Zeki Velidî Togan; Çankırı, Sinop ve Kastamonu taraflarını fethedenlerin Oğuz dışı Türklerin olabileceğini ifade etmektedir.

 

Kara Tekin Gazi, Ali Sevim ve Osman Turan’a göre Süleyman Şah’ın valilerindendir. Bu bilgilerden Selçuklular Türkiye’ye geldikten sonra Kara Tekin Gazi’nin Selçuklulara bağlandığı anlaşılmaktadır. Ancak daha sonraki yıllarda, Süleyman Şah ve Dânişmend Gazi gibi, Büyük Selçuklu Sultanı ile rekabete girişmiş ve Melik Şah tarafından asi sayılmıştır.

 

Kara Tekin Gazi, 1071’den önce Çankırı ve Kastamonu’yu Türk topraklarına katmış, Süleyman Şah’ın Antakya’yı fethi sırasında, 1085’te de Sinop’u fethetmiştir. Burada bulunan külliyetli altın ve büyükçe bir  imparatorluk hazinesi Kara Tekin’in eline geçmiştir. Ayrıca Ereğli veAmasra çevresinin de Kara Tekin tarafından fethedildiği tahmin edilmektedir.

Melik Şah, Bizans İmparatoru Aleksis’e bir anlaşma önermiştir.

 

Anlaşma maddelerinin arasında Kara Tekin’in Sinop’tan çekilmesi konusu da vardır. Süleyman Şah, Antakya seferinde iken Melik Şah Aleksis’e Siyâvüş adlı bir elçi göndermiştir. Aleksis ise annesi Gürcü olan Siyavüş’e büyük mevkiler teklif ederek alıkoymuş, eline Melik Şah’ın mektubunu vererek Sinop’ta bulunan Kara Tekin’e göndermiş ve buradan geri çekilmesini istemiştir. Ancak Kara Tekin’in mektuba uymadığı ve Sinop’tan çekilmediği anlaşılmaktadır. Bunun üzerine Porsuk ve Bozan komutasında gönderdiği ordular ve müdahaleler sonucunda Kara Tekin Sinop’tan çekilmek zorunda kalmıştır.

 

Kara Tekin, Sinop’tan çekildikten sonra Karadeniz Bölgesi’ndeki Türkler nüfus politikası sebebiyle Marmara Bölgesi’ne göç etmişler,Karadeniz sahilleri bu yüzden yeniden Bizanslıların eline geçmiştir.Kara Tekin Gazi, Çankırı’da ölmüş ve Çankırı Kalesi’nin içerisinde bir türbe yapılarak gömülmüştür.

 

Bizans kaynakları Kara Tekin’in Sinop’tan geri çekildikten sonra (1090’da?) öldüğünü, ölümünün kiliselere tecavüz ettiğinden dolayı ilâhî bir ceza olduğunu yazmaktadırlar.Günümüzde Çankırı’ya (Korgun) bağlı Karatekin köyü, Karatekin Gazi’nin mirası olmalıdır.

 



Paylaş

Proje Yerlinet tarafından çözümlenmiştir.

© 2008 TurkMeclisi.org Her hakkı saklıdır. İçerik izin alınmadan kullanılamaz. Siteyi kullanan herkes "Kullanıcı Sözleşmesini" kabul etmiş sayılır. Kullanıcı Sözleşmesi.