Saatte 2050 km hızla gelişen küresel ekonomi
Saatte 2050 km hızla gelişen küresel ekonomi
Pazartesi, 18 Mart, 2019
Ömer Özkaya
Tüm dünyada "hız" bazlı bir ayrışma yaşanıyor. Çok hızlı şirketler, çok hızlı devletler, çok yavaş şirketler ve çok yavaş devletler gibi... Buna çok hızlı insanlar ile çok yavaş insanlar ayrımını da eklersek ayrımın en "nirengi" noktasına gelmiş olacağız.
Küresel ekonomik hız öylesine artıyor ki takibi bazı aktörler için neredeyse mümkün olmaktan çıkmaktadır. Özellikle finansal hız, "hipersonik" olarak nitelendirilecek bir kulvara girmiştir.
Tam bu noktada İngiltere, AB ile yollarını ayırmak zorunluluğu hissetmiştir. Tüm dünyayı kaplayan coğrafi, ekonomik, siyasal örgütler bir yandan işlevsizleşirken, bir yandan da coğrafya tanımayan yeni ittifak arayışları ortaya çıkmaktadır.
Fakat yeni küresel ekonomik sistemin taşıyıcısı ve aktörü, minik ithalatçı, yeni tür "tüketiciler" olmaktadır. Ulusal ve uluslararası politikaların ve politikacıların önemli bir kısmı, bu minik ithalatçı kitlenin tetiklediği değişim hızına ulaşamamaktadır.
Buna bir de minik birikimleri veya yüksek birikimleri ile küresel finans piyasalarında yüksek getiri arayışına giren gözü kara ve yeterince hızlı yeni tür yatırımcıları da eklemek gerekmektedir. Bu tabloya tuz biber olan ise çok hızlı bir şekilde büyüyen uluslar-üstü internet ulusudur.
Bu yeni "şeytani" üçlünün oluşturduğu atmosfer tümü ile hız bazlıdır ve üstelik oldukça iddialıdır. Bu bağlamda Suudi Arabistan`ın bu tabloyu işin doğası gereği çok hızlı okuyarak yeni bir ülke ve toplum oluşumunu hızlandırıcı hamleler yapmış/yapıyor olması ilgiyle izleniyor.
İdeolojilerin neredeyse tümünün bireysel ekonomik özgürlüğü ve gücü temin vaadiyle taraftar topladığı dünyadan hızla bireylerin geçmişteki kalıpları kırarak, örgütsel ve ideolojik yörüngeden çıkarak, hedeflerini bizzat kendi girişimleri ile gerçekleştirmek istedikleri yeni bir küresel-sosyolojik sürece girilmektedir.
"Hız"ın neredeyse tek belirleyici ve ayrıştırıcı bir parametre olarak dünyadaki her türlü olguyu, fikri, kültürü, davranışları kalıcı şekilde değiştirmeye başlaması, öngörüleri aşacak derecede stratejik öneme sahiptir.
Batı`nın geçmişte herkesi sersemleten müthiş ekonomik, teknolojik, kültürel, siyasal, edebî gibi yüzlerce alandaki hızı, dünyayı bloke etmiştir. Bugün bu alanlardaki değişim, Uzak Doğu ve Doğu merkezli olarak tersi bir sürecin startının verildiğine dair verileri gündeme taşımaktadır.
Bu bakımdan şu aşamada tüm dünyada yeni politika, yeni strateji, yeni ekonomi, yeni kültür, yeni askeri doktrinler ve yeni inanç üretimi gibi konularda müthiş bir rekabet vardır. Bu rekabet, dünya ligini belirleyeceği için yaşamsal öneme sahiptir.
Bu hız bazlı değişimin arenası da doğal olarak sosyal medya platformları olmaktadır. Bu arenadaki gelişim ve değişim hızı, her yeni bireyin katılımı ile hiper-asimetrik bir çarpan etkisi üretebilmektedir.
Bu bağlamda Suudi Arabistan, ABD, Çin, Almanya, Fransa, İngiltere, Japonya, her iki Kore, Mısır, Türkiye, Rusya, İran ve İsrail gibi ülkeler dikkatle izlenmektedir. Ve yine bu ülkeler arasında ciddi bir hız bazlı rekabet giderek kendini göstermektedir.
Küresel belirsizliği artan oranda öngören ülkeler doğal olarak ekonomik, siyasal, askeri, istihbâri ve doğal kaynak zenginliği olan ülkelerdir.
Çin-ABD müzakereleri, Suudi Arabistan`ı merkeze alan küresel senaryolar, İngiltere`nin yeni ülkesel ve küresel stratejiler imal etme çabaları, AB ile ABD arasındaki artan gerilim, İsrail`in bölgesel ve küresel hamleleri gibi makro uluslararası gelişmeler, 2050 km hızla giden küresel ekonomik süreci en kısa zamanda yakalamak çabası ile iç içedir.
Küresel öngörülerin isabetli olabilmesi; nereye, nereden bakılacağının bilinmesi ile mümkündür.
ABD; bilişim bilimleri ve teknolojilerinde, yeni askeri, ekonomik, siyasi, diplomatik kültürler, inançlar, konseptler ve stratejiler üretme hususunda hâlâ baskındır. Askeri, ekonomik ve siyasal gücünü kullanmadaki hızı da hâlâ çok yüksektir. Bilim üretmede liderdir ve küresel liderliğin belirleyicisi olan "hız" parametresini en etkin kullanan devlettir.
Çin, Japonya, Kuzey ve Güney Kore, Rusya, Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya ve Kanada, makro ABD tablosundan hâlâ uzaktırlar. Bu noktada adı geçen devletlerin ve aktörlerin makro ABD tablosuna ulaşmaktaki "eksik´´lerini telafi edecek ittifak arayışlarını yoğunlaştırdıkları gözlemlenmektedir.
ABD`nin en hızlı ve en etkin, etnik, dinsel, kültürel, askeri, diplomatik, istihbâri, ülkesel, bölgesel ve küresel stratejiler üretme ve kullanma gücü hâlâ rakipsizdir. Bu parametreler açısından İngiltere, Rusya, Fransa, Almanya, Suudi Arabistan, İsrail, Türkiye ve Çin`in de kısmi yeterlilikleri söz konusudur.
ABD`nin hâlâ bilim üretme parametresi bakımından da önde olduğunu vurgulamak gerekir. Sürpriz güçler olarak ABD`nin makro güç tablosunu dengeleyecek ya da geçecek bir aktör ortada yoktur. Gücün klâsik tanımı göz önüne alındığında küresel tablo böyledir.
Küresel ekonomi, uluslararası ilişkiler, diplomasi, küresel jeopolitik tablo, dinler, mezhepler, kültürler ve bazı ülkeler söz konusu olunca uluslar-üstü güçleri ve uluslar-üstü oluşumları değerlendirme dışı tutmamak gerekmektedir.
ABD, AB, Çin, Orta Doğu, Rusya, Almanya, Fransa, İngiltere, Suudi Arabistan, devasa şirketler ve uluslar-üstü oluşumların etkili olduğu bir başka atmosferi ifade eder.
Bu atmosferin mensupları, normal ötesi bir "entelektüel" ve ``kadim zamanlar bilimleri´´ ile özgün bir dünya tasarımı alanında icra-i sanat eylerler. Bu atmosferin dinamikleri, parametreleri, aklın işleyiş şekilleri, gücün ve paranın kullanım biçimleri, diplomatik incelikleri, askeri ve uluslararası vizyonları, jeopolitik analizleri ve evreni algılayışları gerçekten de özgündür.
Arap dünyası ve özellikle Suudi Arabistan`ın bu atmosferde ayrı bir yeri ve mazisi vardır. Suudi Aklı ve dehası, bu mega ligde hep şaşırtıcı çözümleri gündeme getirerek uygulanması için gerekli desteği vermiştir. Bu bakımdan hem küresel, hem de mega küresel ligde Arap Aklı ve dehasının vizyonu, etkileyici olagelmiştir.
Küresel ekonominin olağanüstü hızına ayak uydurmak için gerekli olan temel parametrenin hız olduğunu vurgulamıştık. Aklın hızı, parayı etkin ve akıllı kullanım hızı, küresel gelişmeleri okuma ve analiz etme hızı, isabetli öngörü ve strateji geliştirme hızı&8230; Bu parametreler açısından bir analiz yapılacak olursa Ortadoğu`nun tarihte yüksek bir ilgiye mazhar olduğu görülecektir.
Asya ve Ortadoğu`nun yükselişi ise özellikle Avrupa kıtasında en opti
mal demografik yapı araştırmalarını tetikleyen etken olmuştur. Tarihteki güçlü olunan zaman dilimlerindeki mukayeseli demografik analiz çalışmaları, vizyonlara seviye atlatacak potansiyel taşımaktadır.
Demografik yapı ile gücün doğru orantılı ve ters orantılı olduğu koordinatlar, tarihin karanlık bölgesi olarak irdelenmeyi beklemektedir. Çünkü demografik yapı ile bölgesel ve küresel hız ve etkinlikler arasındaki korelasyonlarda inanılmaz "incelik´´ler saklanmaktadır.
Gelecek, 2050 km hızla giden küresel ekonominin aktörleri arasında olmaktan geçmektedir. Birçok ana etken, ancak iyi hesap edilmiş "hız" ile güce dönüşebilir.
|
