Enerji jeopolitiği ve Avrupa’yı bekleyen trajedide Türkiye’nin rolü!
Rusya`ya yönelik yaptırımları Avrupa Birliği ülkelerine dayatan ABD, yaptırımları bahane ederek, Avrupa’yı 50 yıldır devam eden Rus enerji tedarikinden koparmaya uğraşıyor. Hiç şüphesiz bu teşebbüsün arka planında, Avrupa coğrafyasını Amerikan enerji şirketlerinin pazarına dönüştürmek düşüncesi olduğu gibi Avrupa ile Rusya’yı kapıştırmak da var. Rusya’yı enerji tedarik zinciri dışında bırakma var. Var oğlu var.
Ancak Avrupa devletlerinin bu enerji tedarik alanında yaşanabilecek boşluğu doldurmakta alternatif arayışları, şimdiye kadar pozitif sonuçlanmadı. Mevsim normallerinin üstünde geçebilecek kış şartlarında yaşanabilecek insan ve endüstriyel kayıpların, batılı toplumlarda sosyal patlamaları ateşleyebileceği olasılığı yüksek.
Tam da bu noktada doğalgaz tedariki için Moskova’nın eşiğini aşındırmada Avrupa başkentleri sıraya girebilir. Hatta ve hatta “Moskova’da pişer Ankara’ya da düşer.” Yaptırımlar nedeniyle Rusya’nın boğazını sıktığını düşünen ABD sömürge imparatorluğunun baronları, avuçlarını yalayabilir. Her şeyin üstüne bir bardak soğuk su içsinler. Kınaları da müessese ikramı.
Ana doğal gaz boru hattı Kuzey Akım 1-2’de sabotaj!..
Rusya ve Avrupa`yı birbirine bağlayan ana doğal gaz boru hattında geçtiğimiz hafta meydana gelen sızıntılardaki sabotaj iddiaları, dünya gündemine oturdu. Avrupa ülkeleri, Rusya`dan Avrupa`ya doğalgaz taşıyan iki büyük boru hattında son dönemde meydana gelen sızıntıları araştırıyor. Öyle ki Baltık Denizi altında deprem takibinde kullanılan sismograflara takılacak kadar güçlü sarsıntıya yol açan patlayıcıları kimin döşediği ve patlattığı? Şimdilik meçhul.
Önce Kuzey Akım 2`de meydana gelen ve sebebi bulunamayan sızıntılar, bu kez de Kuzey Akım 1`de tespit edildi. Yetkililer sabotaj ihtimalini de değerlendiriyor. Birbirine paralel iki boru hattından oluşan Kuzey Akım 1 hattı, Rusya`nın Ağustos ayında "tamirat" gerekçesiyle kapatmasından bu yana işlemiyor; hatlardan gaz geçişi olmuyordu. Baltık Denizi`nin altından 1.200 km boyunca uzanan hat, Rusya toprağı olan St. Petersburg yakınlarından denize girerek kuzeydoğu Almanya`da yeniden karaya çıkıyor. İkizi olan Kuzey Akım 2`nin çalışması ise Rusya`nın 24 Şubat`ta başlayan Ukrayna işgalinin hemen ardından durduruldu. İki hattan da gaz akışı olmasa da hatlarda gaz mevcut.
ABD ve İngiltere`nin kışkırtması ile Ukrayna savaşı başladığından bu yana enerji fiyatları özellikle Avrupa`da çok yükseldi. Öyle ki; bu kış Avrupa`ya yeterli doğalgaz sağlanamayacağı korkusuyla birçok hükümet önlem paketleri hazırladı. Mesela Almanya’da hükümet, artan enerji maliyetlerinin tüketici ve işletmeler üzerindeki yükünü azaltmak amacıyla ikinci bir önlem paketi üzerinde anlaşmaya vardı. Avrupa Komisyonu, Avrupa genelinde enerji fiyatlarında yaşanan artışı durdurmak için bir dizi önlem önerileri açıkladı.
Önlem paketi içinde, vergi indiriminin onaylanması ve AB üyesi devletler tarafından ortak yakıt alımı önerileri de var. Fransa’da düşük gelirli hanelere artan enerji maliyetlerine yardımcı olmak için bir kereye mahsus 100 euro ödeme sağlandı. Yardım paketinde emekli maaşlarının ve bazı sosyal yardım ödemelerinin yüzde 4 artırılması, akaryakıtta devlet tarafından finanse edilen litre başına 18 sentlik indirimin eylül ve ekim aylarında 30 sente çıkarılması da yer aldı. Türkiye’de ise hükümet Doğal Gaz Tüketim Desteği’nde 3 milyar liralık bir destek sağlamayı planlıyor.
Boru hattındaki patlamaların hedefi Avrupa Rusya enerji (Nord Stream) konsorsiyomu…
Kuzey Akım 2 boru hattındaki basınçta önemli bir düşüş olduğu saptanınca, sabotaj yapıldığı anlaşılmıştı. Baltık Denizi`nde, Rusya`ya ait Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru hatlarında meydana gelen hasar durumu hakkında Kuzey Akım Şirketi (Nord Stream AG) yetkilileri bilinmezliklere dikkat çekmişti.
NordStreamAG şirketi Rusya, Finlandiya, İsveç, Danimarka ve Almanya tarafından verilen ulusal izinlerin gerektirdiği şekilde, beş ulusal çevresel izleme programı geliştirdi. Her birinin, ilgili yetki alanlarında boru hatlarının inşası ve işletilmesinden kaynaklanan çevresel etkileri belgeleme amacı var. Ulusal izleme programları, her ülke tarafından belirlenen gereksinimleri karşılayacak şekilde uyarlanmış.
Merkezi İsviçre`nin Zug kentinde bulunan Nord Stream AG, Baltık Denizi üzerinden 1.224 kilometrelik iki doğal gaz boru hattının planlanması, inşası ve müteakip işletmesi için 2005 yılında kurulmuş beş büyük şirketten oluşan uluslararası bir konsorsiyumdur. Nord Stream konsorsiyumunun beş hissedarı Gazprom uluslararası projeler LLC (PJSC Gazprom yan kuruluşu), Wintershall Dea AG (eski adıyla Wintershall Holding GmbH), PEG Infrastruktur AG (E.ON), NV Nederlandse Gasunie ve ENGIE`dir. Gazprom uluslararası projeler LLC, boru hattı projesinde yüzde 51 hisseye sahip. Önde gelen Alman enerji şirketleri Wintershall Dea AG ve PEGI/E.ON`un her biri yüzde 15,5`er hisseye ve Hollanda doğal gaz altyapı şirketi NV Nederlandse Gasunie ile önde gelen Fransız enerji sağlayıcısı ENGIE`nin her biri yüzde 9 hisseye sahip.
Bu şirketlerin birleşik deneyimi, Avrupa için güvenli bir enerji kaynağı sağlamayı amaçlayan Nord Stream projesi için en iyi teknolojiyi, güvenliği ve kurumsal yönetimi sağlıyor. Sırasıyla 2011 ve 2012`den beri faaliyette olan ikiz boru hatları, yılda toplam yaklaşık 55 bcm gaz taşıma kapasitesine sahip - bu, 26 milyondan fazla Avrupalı &8203;&8203;hanenin enerji talebini karşılamaya yetiyor. Nord Stream, boru hatlarını en az 50 yıl çalışacak şekilde tasarlamıştır. Boru hattı sistemine yapılan toplam yatırım 7,4 milyar avro oldu. Bu finansman kısmen, ortak girişimdeki paylarıyla orantılı özsermaye katkıları yoluyla proje maliyetlerinin yüzde 30`unu sağlayan Nord Stream hissedarlarından kaynaklanmıştır. Yüzde 70`i bankalardan ve ihracat kredi kuruluşlarından proje finansmanı yoluyla dışarıdan finanse edildi.
Sızıntı, ABD istihbarat teşkilatlarının tamamen kontrolü altındaki bölgede oluştu!..
Rusya Dışişleri Bakanlığı, Danimarka ve İsveç kıyılarında Kuzey Akımı boru hatlarında gaz sızıntısına neden olan kopmaların ABD istihbarat teşkilatlarının "tamamen kontrolü altındaki" bir bölgede meydana geldiğini belirtti. Kuzey Akım 1 ve 2 boru hatlarında meydana gelen gizemli sızıntı uluslararası alanda kriz çıkarmaya devam ediyor.
İsveç, yaptığı bir son dakika açıklamasında sızıntının 4`e çıktığını ifade ederken, sızıntının bir sabotajdan kaynaklandığı iddialarına NATO`dan çok sert bir açıklama geldi. Olayın kesinlikle bir sabotaj olduğunu ifade eden NATO, "Boru hatlarına yönelik sabotaj, kararlı bir şekilde karşılık bulacak" ifadelerine yer verdi.
-Rusya Dış İstihbarat Servisi (SVR) Başkanı Sergey Narışkin
Özellikle ABD’li yetkililer bu olayı geçiştirmeye çalışsalar da Avrupalı liderler Avrupa enerji altyapısını bozan kasıtlı eylemlerle muhatap bırakıldıklarını düşünüyorlar. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin; hatlarda yaşanan patlamaları “uluslararası terör” olarak nitelendirmişti. Rusya Dış İstihbarat Servisi (SVR) Başkanı Sergey Narışkin de; ellerinde Batılı ülkelerin Kuzey Akım boru hatlarındaki patlamalarla ilişkisi olduğunu gösteren bulgular olduğunu belirterek saldırıları "terör saldırısı" olarak tanımlamıştı.
-Emekli albay Douglas Macgregor
Vladimir Putin ve Sergey Narışkin’ın ne kadar haklı olduğunu, ABD eski Başkanı Donald Trump döneminde ABD Savunma Bakanı`nın özel danışmanı olarak görev yapan emekli albay Douglas Macgregor doğruladı. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) eski danışmanı ve emekli albay Douglas Macgregor, geçen hafta Kuzey Akım 1 ve 2 doğalgaz boru hatlarını hedef alan saldırıların en olası faillerinin ABD ve İngiltere olduğunu belirtti.
Tesadüfe bakın ki; Nord Stream 1 ve Nord Stream 2`nin baltalanmasıyla neredeyse aynı anda Polonya, Norveç’ten Danimarka ve Baltık Denizi üzerinden gaz taşıyacak yeni bir gaz boru hattı başlattı. 1997 yılında kurulan ve Harvard Business Review`un “vaka incelemesi” yaklaşımı üzerine modellenen The Maritime Executive, bugün denizcilik endüstrisindeki en büyük AUDITED/denetim sirkülasyonuna sahip.
Denizcilik sektöründe iş insanlarına profesyonellere ve yöneticilere kritik denizcilik konularında yüksek kaliteli, isabetli yorumlar sağlamak amacıyla yayın yapan The Maritime Executive; Nisan 2021`de şunları yazmıştı: "Polonya, Gazprom`a Batı Avrupalı &8203;&8203;tüketicilere doğal gaz tedarik etmek için alternatif bir denizaltı rotası sağlayacak olan Nord Stream 2`nin inşasına şiddetle karşı çıkıyor. Şu anda, bu gazın Polonya ve Ukrayna`daki kara boru hattı ağlarından geçmesi gerekiyor ve bu da transit için önemli ücretler gerektiriyor. Rusya ile her zaman sıcak ilişkiler sürdürmeyen her iki ülkeye de belirli bir derecede enerji güvenliği sağlıyor.”
Şimdi anladınız mı kimin eli kimin cebinde?
Küresel enerji krizinde Türkiye’nin pozisyonu…
Ancak bazı enerji uzmanlarının belirttiği bir husus, bu süreçte Türkiye’nin pozisyonun ne kadar stratejik ve önemli olduğunu bir kez daha Ankara muarızlarının gözüne gözüne sokuyor. Rus gazını, Karadeniz’den Türkiye’ye oradan da Avrupa’ya ulaştıran Mavi Akım ve Türk Akım hatlarının güvenliği öne plana çıkıyor.
Bakın burası çok önemli, altını çizerek söylüyorum; Avrupa’nın doğalgaz ihtiyacının büyük bir bölümünü karşılayan Rusya’ya ait Kuzey Akım 1 ile Kuzey Akım 2’nin devre dışı kalması durumunda, Türkiye haricinde Avrupa’ya Rusya`dan gaz akışı ol-ma-ya-cak!
Rus ekonomisini yıpratmayı amaçlayan yaptırım paketleri, ellerinde patladı. İthalat ve ihracat kısıtlamalarının bir işe yaramadığını görmüyorlar mı sanıyorsunuz.
Avrupa ülkeleri, enerji krizi için harıl harıl yaptıkları hazırlık kapsamında şimdiye kadar yaklaşık 500 milyar avro kaynak ayırdılar.
Türkçesi, çölde susuz ve aç kalan devenin hörgücünden beslendiği gibi kıyıya köşeye sakladıklarını tüketecekler.
Daha şimdiden Euro bölgesinde enerji fiyatlarının enflasyona etkisi katlanarak büyüyor. Eylül ayında enflasyon oranı yüzde 10`a ulaşarak rekor kırdı.
Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından yayınlanan istatistiklere göre, geçtiğimiz ay yüzde 9.1 olan enflasyon bu ay yüzde 10`a ulaştı. Enflasyonun ana bileşeni ise enerji. Enerjide yıllık enflasyon yüzde 40.8 seviyesinde. Enflasyon oranları Almanya`da yüzde 10,9, İtalya`da yüzde 9,5, İspanya`da yüzde 9,3, Belçika`da yüzde 12, Yunanistan`da yüzde 12,1, Avusturya`da yüzde 11, Slovenya`da yüzde 10,6, Slovakya`da yüzde 13,6, Hollanda`da yüzde 17,1, Letonya`da yüzde 22,4, Litvanya`da yüzde 22,5 ve Estonya`da yüzde 24,2 seviyesinde.
Yüzde 10 seviyesi, Euro bölgesinde verilerin Eurostat tarafından ölçülmeye başlandığı tarihten bu yana en yüksek seviye niteliğinde.
Jeopolitik gelişmeler enerji sektörünü baskılıyor!..
Türkiye’nin enerji politikalarını gel de övme!..
Türkiye sadece Akdeniz’de Karadeniz’de değil Hazar havzasında da tedbiri elden bırakmıyor. Bu kapsamda Türk devletleri arasında daha fazla elektrik, petrol ve doğal gaz enterkoneksiyonu oluşturulması yönünde çalışılması gerektiğinin farkında ve Hazar Denizi`nin doğusu ile batısının atılacak iş birliği adımlarıyla birleşebileceğini öngörüyor.
Neden mi?
Çünkü jeopolitik gelişmeler enerji sektörünü baskılıyor. Nitekim artan fiyatlar ve olağandışı hava koşulları nedeniyle enerji güvenliği endişeleri hemen her ülkenin kâbusu. Savaş ve işgal gibi Jeopolitik gerilimler de bu endişeleri tetiklemekten geri durmuyor.
Sonuçta tüm bunlar piyasalarda istikrarsızlığa ve fiyat artışlarına zemin hazırlıyor. İşte bundan dolayı Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu dengeli, uzun vadeli ve akılcı bir planlama gerektiren enerji arz güvenliği açısından kaynakların ve güzergâhların çeşitlendirilmesi çok önemli.
Enerji kaynaklarının yenilenebilir olduğu kadar sürdürülebilir olması da gerekiyor. Türkiye enerji politikalarında işi şansa bırakmayacak kadar reel bir tutum içinde. Sebebine gelince Türkiye, geçtiğimiz 20 yılda İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ülkeleri arasında enerji talebinin en hızlı arttığı ülke ve bu dönemde, elektrik ve doğalgaz talep artışında Çin’den sonra dünyada ikinci sırada yer alıyor.
Bununla birlikte Türkiye enerji talebini karşılamakta yaklaşık yüzde 74 oranında dışa bağımlıdır. Türkiye’nin enerji stratejisinin çok yönlü yapısı ve enerjide dışa bağımlılığı bu alanda uluslararası ilişkilerin önemini artırmaktadır.
Enerji arz güvenliğini güçlendirmek için güzergâh ve kaynak çeşitlendirmesini sağlamak Türkiye’nin enerji stratejisinin ana hedeflerinden. Türkiye aynı zamanda bölgesel ve küresel enerji güvenliğine katkıda bulunmayı ve enerjide bölgesel ticaret merkezi olmayı hedeflemekle kalmıyor ayrıca enerjide dışa bağımlılığın azaltılması, yerel kaynakların kullanımının azami seviyeye yükseltilmesi ve iklim değişikliğiyle mücadele doğrultusunda, ulusal enerji bileşiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının payını yükseltme ve enerji sepetine nükleer enerjiyi ekleme yolunda çalışmalarını sürdürüyor.
Küresel ölçekte pahalı petrol ve aşırı maliyetli gaz fiyatları kontrol edilemez şekilde kendine mecra buluyor.
İthalata bağımlı ülkelerin çoğunun mevcut fiyatlar karşısında tüketicilerini korumak adına adımlar atması yakın süreçte bakalım ne kadar işe yarayacak, hep birlikte göreceğiz.
Türkiye; sürekli büyüyen enerji talebi ve yüksek ithalat bağımlılığı ile gelişmekte olan bir ülke.
Bu nedenle sürdürülebilir kalkınmanın Türkiye için önemi büyük.
Türkiye’nin enerji bürokratları var güçleri ile yerli petrol ile gaz arama ve bunların üretimini artırmak, petrol ve gaz tedarik kaynaklarını ve ilgili altyapıyı çeşitlendirmek, yenilenebilir enerji kullanımını yaygınlaştırmak, enerji karışımımızı çeşitlendirmek için nükleer santraller kurmak ve enerji verimliliğini artırmak amacıyla büyük çabalar gösteriyorlar.
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
Seçilmiş Kaynakça
https://enerji.gov.tr/haber-detay?id=21040
https://www.nord-stream.com/environment/
https://www.nord-stream.com/operations/
https://www.maritime-executive.com/aboutus
https://www.bbc.com/turkce/articles/c88yndv5e1po
https://www.pravda.ru/world/1754905-podryv_severnykh_potokov/
https://www.mepanews.com/euro-bolgesinde-enflasyon-rekor-kirdi-55364h.htm
https://www.bloomberght.com/almanya-dan-enerji-fiyatlari-icin-yeni-onlem-paketi-2302366
https://tr.euronews.com/2022/09/30/denizalti-kablolari-ve-enerji-boru-hatlari-saldirilara-karsi-ne-kadar-guvenli
https://www.trthaber.com/haber/dunya/kuzey-akim-boru-hatlarindaki-hasarin-cozumu-bilinmezlik-icinde-712443.html
https://turkish.aawsat.com/home/article/3904136/abd-savunma-bakanı-kuzey-akım-boru-hattının-sızıntısından-sorumlu-olanların
https://www.indyturk.com/node/555281/ ekonomi&775;/ab-ülkeleri-enerji-krizine-karşı-yaklaşık-yarım-trilyon-euroluk-fon-ayırdı
https://www.reuters.com/business/energy/russia-says-nord-stream-leaks-occurred-zone-controlled-by-us-intelligence-2022-09-29/
https://sputniknews.com.tr/20221004/eski-pentagon-danismani-kuzey-akim-sabotajlarinin-ardinda-abd-ve-ingiltere-var-1061952240.html
https://sputniknews.com.tr/20220929/kuzey-akim-hatlarina-sabotaj-ukraynadan-gaz-kesilirse-turkakim-disinda-avrupaya-akis-olmayacak-1061773051.html
https://sputniknews.com.tr/20220929/rus-uzmanlar-kuzey-akim-hatlarinda-meydana-gelen-arizalardan-fayda-saglayanlari-belirledi-1061777713.html
|
