GALATA KULESİ
Mustafa Mete İSLÂMOĞLU
YAZIYOR
GALATA KULESİ
BAŞLARKEN:İstanbul`un en eski yapıtlarından biridir. Bu kule 1348`de Cenevizliler`ce Galata`yı çevreleyen surların ana kulesi olarak inşa edildi. Bugünkü Tünel ve Karaköy semtlerinin arasında bulunan kulenin çevresine Kuledibi adı verilir.
Bizans İmparatorluğu`nun verdiği izinle 14. yüzyılın başlarında Galata`da koloni oluşturan Cenevizliler yerleştikleri bölgenin güvenliğini sağlamak amacıyla surlarla çevrelemişlerdi. Surların kuzeybatı köşesine yapılan kule amacına en uygun yere inşa edilmiş oldu. Kuleden hem kentin, hem de İstanbul Boğazı`nın büyük bir bölümü kolaylıkla görülebiliyordu. Kuleye Cenevizliler İsa Kulesi, Bizanslılar ise Büyük Burç adını verdi. Yerleşim yerinin büyümesiyle kule surların ortasında kaldı. 1453`te İstanbul`un alınmasıyla Ceneviz yerleşim bölgesi Osmanlılar`ın eline geçti.
Çeşitli tarihlerde yapılan resimlerde görüldüğü gibi kule zaman içinde birçok değişikliğe uğramıştır. Oldukça fazla deprem gören ve bu depremleri hasarlarla atlattığından bazı kısımları yeniden yapılmıştır. Kanuni Sultan Süleyman döneminde hapishane, 3. Murad döneminde ise gözlemevi olarak kullanıldı. Geçen zaman içinde ilginç bir olaya sahne oldu; yaptığı kanatları kullanarak kuleden havalanan Hezarfen Ahmed Çelebi Üsküdar`a inmeyi başardı.
Galata kulesi tarih boyunca birçok yangın tehlikesi atlattı.1794`te kulenin üst katları ve külahı yandı. 2. Selim tarafından onartılarak üzerine külah biçiminde bir çatı konulan kulenin üst bölümüne, dört yanında cumbalar bulunan 1,5 metre genişliğinde bir çıkıntı eklendi. Kule 1831 yılında bir yangın tehlikesi daha geçirdi. Ertesi yıl 2. Mahmud tarafından onartılan kuleye iki kat daha eklendi ve üstü daha sivri olan külah biçiminde bir çatıyla kaplandı. 1875 yılında bu kez fırtına nedeniyle kulenin çatısı uçtu. Tekrar onarılan kuleye, çatı yerine sekizgen bir yangın gözetleme katı ve teras yapılınca kulenin görünümü iyice değişti. 1964`e kadar yangın gözetleme ve deniz kuvvetlerince haberleşme merkezi olarak kullanılan kule, 1967`de bir kez daha onarım görerek bugünkü halini aldı. Ahşap olan döşemeler betonarmeye dönüştürüldü ve üst katlara çıkmak için iki asansör eklendi. Kulenin tepesine külah biçiminde betondan bir çatı yapıldı ve üzeri kurşunla kaplandı. İçinde lokanta, gece kulübü gibi yerler açılarak turistik bir eğlence yeri olarak kullanılmaya başlandı.
Silindir şeklindeki kulenin çapı 16,45 metre, duvarların kalınlığı 3,75 metredir. 62,59 metre yüksekliğinde olan kuleye kuzey yönünden açılan kapısından girilir.
22-ekim-2015
|
